Πεσόντες του 40

ΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1940-41 ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Περίπτωση: Οι υγειονομικοί σχηματισμοί στο χωριό Κούταλι Πρεμετής

Η υγειονομική υποστήριξη των μαχόμενων μονάδων στο Κεντρικό μέτωπο την περίοδο 1940-41 είχε ανατεθεί στο Νοσηλευτικό κέντρο Ιωαννίνων.

Στην περιοχή Πρεμετής- Κλεισούρας λειτούργησαν υγειονομικοί σχηματισμοί στα χωριά Κοσίνα και Κούταλι.

Στο χωριό Κούταλι (4 χιλιόμετρα ΒΔ της Πρεμετής) αναπτύχθηκαν το Σ4 Ορεινό χειρουργείο και το Σ4 νοσηλευτικό τμήμα (βλ.σχεδιάγραμμα)

Σχεδιάγραμμα από τον τόμο η Υγειονομική
υπηρεσία του στρατού κατά τον πόλεμο
1940-41 (ΓΕΣ-ΔΙΣ)

Το Σ4 νοσηλευτικό τμήμα συγκροτήθηκε στη Χαλκίδα στις 29.10.1940. Τη διοίκησή του ανέλαβε ο έφεδρος ανθυπασπιστής του υγειονομικού Κων/νος Βλαστός. Τη δύναμή του αποτελούσαν 16 νοσοκόμοι και 139 οπλίτες ημιονηγοί με 101 επιταγμένα κτήνη.

Στις 3.11.1940 αναχώρησε από την Χαλκίδα και μετά από πορεία μέσω Αμυνταίου, Πτολεμαϊδος, Γρεβενών και Κουτσούφλιανης έφθασε στις 24.12.1940 στην Κόνιτσα.

Την επομένη κατόπιν διαταγής κινήθηκε δια της δημοσίας οδού Κονίτσης – Μέρτζανης προς την γέφυρα Πέτρανης, προσκολήθηκε στο Σ4 Ορεινό χειρουργείο και στις 28.12.1940 έφθασε στην Πρεμετή. Εκεί εγκαταστάθηκαν σε 2 οικήματα και άρχισε η προσέλευση και υποδοχή ασθενών.

Στις 29.12.1940 έγινε αεροπορική επιδρομή και βομβαρδίστηκε η πόλη της Πρεμετής. Απώλειες του Σ4 νοσηλευτικού τμήματος 3 άνδρες τραυματίες και 12 κτήνη νεκρά.

Συνεπεία του βομβαρδισμού το Σ4 νοσηλευτικό τμήμα μετακινήθηκε 4 χιλιόμετρα ΒΔ και στις 30.12.1940 εγκαταστάθηκε στο χωριό Κούταλι όπου αναπτύχθηκε σε σκηνές και οικήματα του χωριού. Λειτούργησε εκεί μέχρι τις 13.4.1941.

Οι διακομιδές εξαιτίας του ορεινού του εδάφους ήταν δύσκολες και προβληματικές ιδιαίτερα όταν οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενείς και όταν ο καιρός ήταν βροχερός ή χιονώδης.

Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούσαν οι διακομιδές γίνονταν άλλοτε με υγειονομικά αυτοκίνητα ή ασθενοφόρα κτήνη και άλλοτε με τραυματιοφορείς.

Ενας άλλος δυσμενής παράγοντας για την ομαλή διεξαγωγή των διακομιδών ήταν η αεροπορία του αντιπάλου για αυτό πολλές φορές οι διακομιδές γίνονταν τη νύκτα με όλα τα δυσμενή επακόλουθα στην υγεία των στρατιωτών.

Σε αρκετές περιοχές του μετώπου το ύψος του χιονιού ήταν 1 έως 1,5 μέτρο, το ψύχος πολικό με θερμοκρασίες 15-20 βαθμούς κάτω από το μηδέν.

Ενεκα των συνθηκών αυτών σημειώθηκε μεγάλος αριθμός κρυοπαγημάτων και απώλειες από την αιτία αυτή.

Απώλειες

Αναλυτικά οι απώλειες στον πίνακα που ακολουθεί:

ΤΟΠΟΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΤΑΦΗΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ
Τις απώλειες του νοσοκομείου τις έθαψαν σε παρακείμενο του νοσοκομείου χωράφι. Εκεί παρέμειναν 50 χρόνια.

Το 1999 έγινε εκταφή και μεταφορά των οστών στην εκκλησία Ευαγγελισμός της Θεοτόκου της Κλεισούρας.
Αναγνωρίστηκε μόνο ένας ο Καλόγηρος Ευστάθιος από την Αμφισσα.
Σήμερα τα οστά έχουν μεταφερθεί στη Μονή Αγίου Νικολάου Κλεισούρας, εκεί που υπάρχει το 2ο αναγνωρισμένο στρατιωτικό κοιμητήριο Ελλήνων πεσόντων στην Αλβανία.

Φωτογραφίες πεσόντων