Εκθεση επί της δράσεως του 6ου λόχου του 15ου Συντάγματος πεζικού κατά τη μάχη της Βησσάνης

Έκθεση του Λοχαγού Δημητρίου Καραχάλιου

Επί της δράσεως του 6^ου Λόχου του 15^ου Συντάγματος Πεζικού Ιωαννίνων κατά τη μάχη της Βήσσανης

Σε προηγούμενη  ανάρτηση με θέμα «Η θρυλική μάχη της Βησσάνης» έγινε εκτενής αναφορά για τα γεγονότα, τους συντελεστές και τις απώλειες της μάχης αυτής.

Στην παρούσα ανάρτηση παρατίθεται η έκθεση του επικεφαλής του 6^ου Λόχου, Λοχαγού Δημητρίου Καραχάλιου.

Η έκθεση αυτή παρουσιάζει ιστορικό ενδιαφέρον γιατί εκτός από την περιγραφή των γεγονότων, παρατίθενται κατάλογος απωλειών καθώς και σχετικός χάρτης των επιχειρήσεων.

Το υλικό αυτό είναι του φίλου και αναγνώστη του ιστολογίου μου Γεωργίου Μέντζου.

Η ΕΚΘΕΣΗ

Την 5^η πρωινή ώρα της 19^ης Νοεμβρίου 1940 ο Λόχος ευρισκόμενος στα υψώματα βόρεια του χωριού Κάτω Ραβένια Πωγωνίου έλαβε τη διαταγή να κινηθεί προς κατάληψη του υψώ­ματος Καγιούνενα διερχόμενος τον ποταμό Γορμό σε σημείο χαρακτηριζόμενο επί του χάρτου με το γράμμα Ρ.

       Επειδή κατά τη νύχτα ο προσανατολισμός με το χάρτη ήταν αδύνατος λαμβανομένου υπόψη ότι το έδαφος ήταν τελείως άγνωστο, ο Λόχος αναγκάστηκε να αναζητήσει ως οδη­γό στρατιώτη του Ανεξαρτήτου Τάγματος Δελβινακίου από τη Βήσσανη. Ο εν λόγω οδη­γός παρά τη λεπτομερή ενημέρωσή του από τον Διοικητή του Λόχου, οδήγησε το Λόχο όχι στον ανωτέρω λόφο αλλά σε άλλο ύψωμα περίπου δύο χιλιόμετρα βορειότε­ρα.

        Στις 8:30 ο Λόχος ως προπομπός διήλθε τον ποταμό από το σημείου βορειότερα του διαταχθέντος και αφού ανήλθε στις έναντι απότομες και από­κρημνες κλιτύες κατέλαβε βραχώδες ύψωμα κρίσιμης σημασίας. Και τούτο επειδή η κατά­ληψη του υψώματος διευκό­λυνε την άνοδο της Διλοχίας του Ανεξαρτήτου Τάγματος Δελβι­νακίου, η οποία κατέλαβε τα βορειότερα υψώματα στην περιοχή όπου βρίσκεται το εξω­κλή­σι του Αγίου Αθανασίου. Εκεί όμως άρχισε να βάλλεται δραστικά από εχθρικά πυρά πεζικού με συνέπεια να καθηλωθεί και η περαιτέρω προώθηση της να καταστεί προβληματική.

       Οι απώλειες του εχθρού κατά τη φάση αυτή ήταν σημαντικές φθάνοντας τους 20 νε­κρούς από τους οποίους δύο αξιωματικοί πάνω στο ύψωμα και αρκετοί σε χαμηλότερα υψόμετρα. Επίσης συνελήφθησαν 30 αιχμάλωτοι που παραδόθηκαν προς φύλαξη στη δι­λο­χία του Ανεξαρτήτου Τάγματος. Οι απώλειες του Λόχου ήταν ένας ελαφρά τραυμα­τι­σμένος.

     Την επιτυχία απέδωσε ο διοικητής του Λόχου στην οργανωθείσα βάση εξόρμησης και την ταχύτητα της προς τα εμπρός κινήσεως του Λόχου που συνετέλεσε στον αιφνιδιασμό του εχθρού.

     Μετά την κατάληψη του εν λόγω βραχώδους υψώματος ο Λόχος βρέθηκε μπρος από τη Βήσσανη και ο Διοικητής του εν γνώσει του γεγονότος ότι είχε γίνει αθέλητη παρέκκλι­ση από την προβλεπόμενη κατεύθυνση έκανε λοξή στροφή προς τα αριστερά κατευθυνό­με­νος προς Καγιούνενα. Στο πλαίσιο αυτής της κίνησης κατέλαβε ένα άλλο ύψωμα καταδιώκοντας τον εχθρό αλλά εβλήθη πλευρικά και είχε αρκετές απώλειες. Όταν δε δέχτηκε και αντεπί­θε­ση από εχθρική δύναμη μεγαλύτερη τάγματος αναγκάστηκε να σταματήσει.

     Ο Διοικητής του Λόχου ήλθε αμέσως σε επαφή με τον Διοικητή του Ανεξαρτήτου Τάγματος Δελβινακίου Ταγματάρχη Τζανή Αλιβιζάτο στον οποίο ανέφερε την αποστολή του και ζήτησε να προχωρήσει η διλοχία του Τάγματος που ουδεμία πίεση δέχονταν προ­κειμένου να διευκολύνει την προώθηση του Λόχου προς εκπλήρωση της αποστολής του και περαιτέρω να καλύψει τα νώτα του Λόχου μετά την ολοκλήρωση της εν λόγω κίνησης. Η απάντηση του Διοικητού του Ανεξαρτήτου Τάγματος ήταν ότι η διλοχία είχε εντολή να σταματήσει εκεί που βρίσκονταν τη στιγμή εκείνη και ότι ο διοικητής του Λόχου ως εκ της θέσεως του θα έπρεπε να σκεφθεί μόνος του τι πρέπει να πράξει[1].

    Κατόπιν αυτών ο διοικητής του Λόχου διέταξε τους άνδρες του να κρατηθούν με κάθε θυσία στα υψώματα που είχαν καταλάβει. Και οι μεν εχθρικές επιθέσεις αποκρούονταν αλλά και οι απώλειες του Λόχου αυξάνονταν σε μεγάλο βαθμό.

     Οι στρατιώτες διατηρούσαν άριστο ηθικό αλλά άρχισαν να φωνάζουν ζητώντας πυρομα­χικά που είχαν λιγοστέψει. Σε σχετικό αίτημα λήφθηκε αρνητική απάντη­ση από τη διοίκηση του Τάγματος Δελβινακίου. ΄Ετσι ο διοικητής του Λόχου αναγκάστηκε να απευθύνει στους άνδρες του σύσταση για οικονομία πυρομαχικών, η δε εκδίωξη του επι­τι­θέμενου εχθρού να γίνει με φωνές «Εφ’ όπλου λόγχη – Αέρα». Στη φάση αυτή τραυ­ματίστηκε ο Διοικητής του Λόχου και δύο διμοιρίτες[2].

    Το ύψωμα εξακολουθούσε να κατέχεται και σε τούτο επέδρασε η παραμονή του διοικητή του Λόχου στο πεδίο της μάχης και μετά τον τραυματισμό[3] του και μέχρι το απόγευμα της ίδιας μέρας οπότε δήλωσε στους στρατιώτες του ότι δεν εννοεί να εγκαταλείψει το ύψωμα με τις λέξεις «εγώ θα μείνω εδώ και αν θέλετε να αφήσετε τον λοχαγό σας να τον συλλάβουν αιχμάλωτο, φύγετε». Η απάντηση των στρατιωτών ήταν με μια κραυγή «Όχι, δεν θα τον εγκα­ταλείψουμε, εδώ θα πεθάνουμε όλοι» και έβαλαν όρθιοι.

     Ο ηρωισμός των οπλιτών και αξιωματικών του Λόχου κατέπληξε τον διοικητή του, και παρά τις σοβαρές απώλειες από 35 τραυματίες μεταξύ των οποίων, όπως προαναφέρθηκε, του ιδίου και δύο διμοιριτών και τέσσερις νεκροί[4], εξακολουθούσαν να παραμένουν στις θέσεις τους βάλλοντες όρθιοι και εκδιώκοντες τον εχθρό με τις φωνές «Εφ’ όπλου λόγχη – Αέρα».

     Εν τέλει ο διοικητής του Τάγματος Δελβινακίου ήλθε αυτοπροσώπως στο ύψωμα όπου αντιλήφθηκε τη σοβαρότητα της κατάστασης και ενίσχυσε τον Λόχο με πυρομαχικά.

           Εν Τ.Τ. 712 τη 16/12/1940

                              Ο

           τέως Δ/της του 6^ου Λόχου

                 Δημ. Καραχάλιος

---

[1] Βασική αιτία της έλλειψης επαρκούς συντονισμού των ελληνικών τμημάτων κυρίως από προ­σω­πι­κές αντιζηλίες, αποτελεί η συγκρότηση της δύναμης που ανέλαβε την ανακατάληψη των υψωμάτων της Βήσσανης από ετερόκλητες μονάδες που πλαισίωσαν τη διλοχία του Ανεξάρτητου Τάγματος Δελβινακίου του οποίου ο 1^ος Λόχος του δεν συμμετείχε. Οι μονάδες αυτές ήταν ο 2^ος Λόχος και ου­λαμός του 3^ου Λόχου του 1/40 Τάγματος Ευζώνων και ο 6^ος Λόχος του 15^ου Συντάγμα­τος Πεζικού Ιωαννίνων. Σε επίπεδο τακτικής ευθύνη θα πρέπει να αποδοθεί και σε αδυναμίες του επιτελείου της VIII Μεραρχίας να διευθετήσει διχογνωμίες των επικεφαλής των μαχόμενων τμημάτων αρνούμενο να αποστείλει αξιωματικούς του στα πεδία των μαχών για επιτοπία αξιολόγηση της κατάστασης. Ωστόσο τα προβλήματα αυτά αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον ηρωισμό των περισσο­τέρων αξιωματικών και στρατιωτών. 

[2] Πρόκειται για τον Ανθυπολοχαγό Ελευθέριο Οικονόμου, ενώ του δεύτερου τα στοιχεία δεν είναι γνωστά.

[3] Στη διοίκηση του Λόχου αντικαταστάθηκε από τον επικεφαλής της 1^ης διμοιρίας μόνιμο Ανθυπο­λο­χαγό Αλέξανδρο Σίτα από τον Καταρράκτη Άρτας.

[4] Πρόκειται για τους Τιμολέοντα Βάρδα από Δίλοφο Ζαγορίου, Γεώργιο Ευθυμίου από Κυρα­βγένα Τρι­χωνίδας, Νικό­λαο Καλο­γιάννη από Βαρνάδες Δωδώνης και Δημή­τριο Μέγγουλη από Λίππα Δω­δώ­νης.

ΧΑΡΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

­