Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2011

ΕΥΧΕΣ/WISH

Εύχομαι σε όλους τους αναγνώστες και φίλους στις 5 ηπείρους το/




 I wish all readers and friends on 5 continents in






να είναι χαρούμενο και ειρηνικό/ to be happy and paeceful 

Πέμπτη 3 Νοεμβρίου 2011

Ο εορτασμός της 71ης επετείου του ΟΧΙ πέρα απ'τα σύνορα

Ο εορτασμός της 71ης επετείου του ΟΧΙ πέρα από τα σύνορα, εκεί που αναπαύονται εκείνοι που έδειξαν στους λαούς της γης  πως πολεμούν οι ήρωες, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν
 Με λαμπρότητα γιορτάστηκε  η 71η επέτειος του ΟΧΙ πέρα από τα σύνορα στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου, εκεί που βρίσκεται το μοναδικό στρατιωτικό κοιμητήριο στην Αλβανία με αναγνωρισμένους πεσόντες του’ 40.
Την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου αντιπροσωπεία του Συνδέσμου ιστορικών συγγραφέων μαζί με συγγενείς πεσόντων πραγματοποίησε επίσκεψη-προσκύνημα σε τόπους τιμής Ελλήνων μαχητών του’40.
Συγκεκριμένα επισκέφθηκε στα στενά της Κλεισούρας την τοποθεσία Σαϊμόλα όπου μέσα σε ένα χωράφι αναπαύονται 720 περίπου μαχητές του'40, το αναγνωρισμένο πρόσφατα δεύτερο στρατιωτικό κοιμητήριο Κλεισούρας που πρόκειται να φιλοξενήσει οστά μαχητών του'40, την κωμόπολη της Κλεισούρας και της Πρεμετής καθώς και τα χωριά Κοσίνα και Κούταλι.
Ανήμερα στις 28 Οκτωβρίου στο χωριό Βουλιαράτι τελέστηκε δοξολογία στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που χρονολογείται από το 1584. Χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος μητροπολίτης Αργυροκάστρου κ.Δημήτριος.
Πλήθος κόσμου από την Ελλάδα και την Ελληνική μειονότητα συμμετείχε στην εκδήλωση
















Μετά το τέλος της δοξολογίας σχηματίστηκε πομπή και όλοι κατευθύνθηκαν στο στρατιωτικό κοιμητήριο.

















Η επιμνημόσυνη δέηση
Στο στρατιωτικό κοιμητήριο έγινε η επιμνημόσυνη δέηση, το προσκλητήριο πεσόντων και η μαθητική εκδήλωση.
Συγκινητική ήταν η παρουσία των συγγενών των πεσόντων που αναπαύονται στο στρατιωτικό κοιμητήριο.
Παραβρέθηκαν ο πρέσβης της Ελλάδος στα Τίρανα κ. Νικόλαος Πάζιος, ο Γενικός πρόξενος της Ελλάδος στο Αργυρόκαστρο κ. Ιωάννης Ριζόπουλος, ο Υπουργός εργασίας της Αλβανίας κ.Σπύρος Ξέρρας, ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ και βουλευτής κ.Ευάγγελος Ντούλες, ο αντιπρόεδρος της Αλβανικής βουλής, βουλευτής Βαγγέλης Τάβος, ο βουλευτής Αυλώνας Κώστας Μπάρκας,  ο πρόεδρος της «ΟΜΟΝΟΙΑ» κ. Βασίλης Μπολάνος, ο ακόλουθος Αμυνας της Ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα. η περιφερειάρχης Αργυροκάστρου κ.Μιμόζα Τσόμο,οι έπαρχοι της περιοχής, εκπρόσωποι από την Ελλάδα του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων, οι συγγενείς των πεσόντων και εκπρόσωποι βορειοηπειρωτικών σωματείων και πολλοί άλλοι.
Το μνημείο που βρίσκεται δίπλα απ’το ναό της Αγίας Σκέπης γέμισε από στεφάνια που κατέθεσαν:
Ο πρέσβης της Ελλάδος στα Τίρανα κ.Νικόλαος Πάζιος, ο Υπουργός Εργασίας της Αλβανίας κ.Σπύρος Ξέρας, ο  Ακόλουθος Αμυνας της Ελληνικής Πρεσβείας στα Τίρανα, ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ κ.Βαγγέλης Ντούλες, ο ανεξάρτητος βουλευτής Βαγγέλης Τάβος, η Περιφερειάρχης Αργυροκάστρου κ.Μιμόζα Τσόμο, ο Πρόεδρος της «ΟΜΟΝΟΙΑ» κ.Βασίλης Μπολάνος, ο πρόεδρος του ΕΕΜΜ-MEGA κ.Χρήστος Κίτσιος, ο Δήμαρχος Αργυροκάστρου, ο Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ.Γεώργιος Καψάλης, ο εκπρόσωπος των συγγενών των πεσόντων στο Βουλιαράτι κ.Γεώργιος Ιατρού, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων κ.Αγαθοκλής ο Παναγούλιας, ο εκπρόσωπος των συγγενών των Αρτινών πεσόντων στο Βοδίνο Δρόπολης κ.Ιωάννης Μπουραντάς, ο εκπρόσωπος της Χριστιανικής Φοιτητικής Δράσης Θεσσαλονίκης, της νεολαίας βορειοηπειρωτών και μερικοί  άλλοι καθώς και οι μαθητές και δάσκαλοι των σχολείων του Βουλιαρατίου.















 Ο πρέσβης της Ελλάδος στα Τίρανα Νικ. Πάζιος κατέθεσε στεφάνι και στη συνέχεια διάβασε και το μήνυμα της Πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδος για την ημέρα της επετείου.



Ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων
Αγαθοκλής Παναγούλιας κατέθεσε στεφάνι 
  Η μαθητική εκδήλωση 
Η εκδήλωση στο στρατιωτικό κοιμητήριο έκλεισε με μαθητική εκδήλωση και τον Εθνικό ύμνο. Αξίζουν συγχαρητήρια στο εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων του Βουλιαρατίου για την άρτια παρουσίαση και την επιλογή των ποιημάτων και των απαγγελιών που ήταν εμπνευσμένα από γεγονότα που διαδραματίστηκαν τον καιρό του πολέμου στον τόπο τους.












Η δεξίωση
Στην κεντρική πλατεία του χωριού έγινε η δεξίωση για τους επισκέπτες και  τους συγγενείς των πεσόντων.
Ολοι έφυγαν ενθουσιασμένοι και αναβαπτισμένοι, ανανέωσαν δε το ραντεβού για τον επόμενο χρόνο.
Αποσπάσματα από την εκδήλωση παρακολουθείστε στο βίντεο που ακολουθεί:





Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Πεσόντες του 40 -Αντίκρισε τον τάφο του θείου της μετά από 71 χρόνια

Αντίκρισε τον τάφο του θείου της μετά από 71 χρόνια
Με λαμπρότητα και συγκίνηση έγιναν στις 28/10/2011 οι εκδηλώσεις για την επέτειο του ΟΧΙ στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου, εκεί όπου βρίσκεται το μοναδικό στρατιωτικό νεκροταφείο, με αναγνωρισμένους πεσόντες μαχητές του 1940-41.
 Συγκινητικές ήταν οι στιγμές όταν η καθηγήτρια Αργυρούλα Κρουστάλλη, ανεψιά του μαχητή του'40 λοχία Χριστόφορου Κρουστάλλη του Ιωάννου από το χωριό Παυλόπουλο Ευρυτανίας, για πρώτη φορά μετά από 71 χρόνια, αντίκρισε τον τάφο του θείου της.
 Φωτογραφία από το βιβλίο του Αγαθοκλή Παναγούλια
"ΟΣΟΙ ΔΕ ΓΥΡΙΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ"

Για 71 χρόνια αγνοούσε τον τόπο τιμής του θείου της και φέτος ο ιστορικός ερευνητής Αγαθοκλής Παναγούλιας που εντόπισε τον τάφο του, την βρήκε και την συνόδεψε στον τόπο τιμής. Σημειώνεται ότι όπως αναφέρεται και παραπάνω στα αρχεία του ΓΕΣ αναφέρεται διαφορετικός τόπος αποβιώσεως απ'αυτόν που σήμερα αναπαύεται.
  Η πρώτη επίσκεψη στον τάφο του θείου της  μετά από 71 χρόνια
όπου απελευθερώνει κρυμμένα συναισθήματα 7 ολόκληρων δεκαετιών. 





Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ’40 –ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940"

ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ’40 –ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
Στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Μπουσουλοπούλιου 1ου Γυμνασίου Αργους παρουσιάστηκε το Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011 το βιβλίο του καθηγητή Γιώργου Κόνδη «ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940».

Για το βιβλίο μίλησαν ο Αγαθοκλής Παναγούλιας –Ιστορικός ερευνητής ο οποίος και το προλογίζει  καθώς και ο Βασίλης Τσιλιμίγκρας- Φιλόλογος και ιστορικός. Αποσπάσματα διάβασε ο Νίκος Ταρατόρης, σκηνοθέτης της Αργολικής πολιτιστικής πρότασης.
 

 


Το βιβλίο αυτό καταγράφει άγνωστες λεπτομέρειες και προσωπικές εμπειρίες Αργείων μαχητών του’40.
Βασίζεται κυρίως σε ένα κιτρινισμένο και φθαρμένο τετράδιο που κρατούσε για χρόνια κρυμμένο σ’ένα μπαούλο ο μαχητής του’ 40 Δημήτριος Σιώτος από τα Σταθέικα Αργους. Στο τετράδιο αυτό ο στρατιώτης του 8ου Συντάγματος πεζικού είχε φυλαγμένες τις σκληρές αναμνήσεις του απ’τη ζωή του στο μέτωπο.
Περιγράφει εικόνες από την καθημερινότητα στο μέτωπο με ένα πηγαίο λόγο, απλό και απέριττο.
Μια απ’αυτές τις εικόνες που περιγράφει είναι και τούτη:
«Στις 23/11/40 το βράδι εξεκίνησε όλο το Σύνταγμα να φύγει πήραμε έναν ατραπό ένας πίσω τον άλλον μέσα σε κάτι ρεματιές και σε κάτι δάση που δεν έβλεπες ούτε θεό από της οξιές. Δο να μίνουμε κι να φθάσουμε που να μίνουμε άλος έπεφτε δόθε άλλος γλίστραγε κίθε από της λάσπες και την κακοτοπιά άλο μουλάρι έβλεπες ήχε ντουμπαρίση και είχε πάη στο ρέμα άλο είχε γιρίση και το σίκοναν. Τι να έβλεπες χάλια αδιόρθοτα. Στις 12 η όρα τη νύχτα ανεβένουμε σε μια κοριφή ενός ψιλού βουνού και καθήσαμε να ξεκουραστούμε μα που να καθόσουν είχε πασπάλα χιόνη ρίξη και κατόπιν πάγο μας έκοψε το κρίο...»
Μια συγκλονιστική ιστορία ενός απλού ανθρώπου, ενός απλού μαχητή που χώρεσε σε 70 σελίδες ενός απλού τετραδίου.

Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011

Πεσόντες του’40 –Μνήμη λοχία Ιωάννου Δερδεμέζη


Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΝΑ ΧΤΥΠΑΕΙ  ΣΤΙΣ 12/2/1941 ΑΛΛΑ ΤΟ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΡΑΕΙ ΑΚΟΜΗ ΤΟ ΧΡΟΝΟ.

Ο λοχίας  Ιωάννης Δερδεμέζης  γεννήθηκε το έτος 1910 στο χωριό Δερβίζιανα Ιωαννίνων.
Στον πόλεμο του’40 βρέθηκε στο μέτωπο, υπηρετώντας στο 15ο Σύνταγμα πεζικού.
Στη Νιβίτσα Αλβανίας (κοντά στο Τεπελένι) τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε για νοσηλεία στον πλησιέστερο υγειονομικό σχηματισμό.
Μεταφέρθηκε στο Σ1 Πεδινό χειρουργείο  που λειτούργησε στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1941 έπαψε να κτυπά η καρδιά του. Οι κάτοικοι του χωριού τον τίμησαν όπως έπρεπε. Τον έθαψαν στο χωριό τους με όλες τις τιμές. Παραχώρησαν ένα χωράφι, το μετέτρεψαν σε περιστασιακό στρατιωτικό νεκροταφείο και εκεί μαζί με άλλους 57 συμπολεμιστές του έμεινε 59 χρόνια.

 Το 1999 μεταφέρθηκε στο ανακαινισμένο πλέον στρατιωτικό κοιμητήριο που δημιουργήθηκε στον ίδιο χώρο.







Τα προσωπικά του είδη παραδόθηκαν αργότερα στους συγγενείς του.
Ανάμεσά τους και το ρολόι του, που συνεχίζει να μετρά τον χρόνο.
 Μέχρι το 2001 κανένας δε γνώριζε που βρισκόταν ο τάφος του. Τον εντόπισα και ενημέρωσα τους συγγενείς του και στις 28 Οκτωβρίου 2002 δέχτηκε την πρώτη επίσκεψη του γιού του Αριστοτέλη και των συγγενών του.
Εκτοτε οι συγγενείς του κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου τον επισκέπτονται, ανάβουν το κεράκι τους και εναποθέτουν και το λουλούδι τους στον τάφο του.

Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2011

Το μοναδικό στρατιωτικό κοιμητήριο στην Αλβανία με αναγνωρισμένους πεσόντες του'40


ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ ΜΕ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ’40
Του Αγαθοκλή Παναγούλια
Ιστορικού ερευνητή -Συγγραφέα

Στο χωριό Βουλιαράτι Αργυροκάστρου που βρίσκεται μόλις 6 χιλιόμετρα μετά το μεθοριακό φυλάκιο της Κακαβιάς βρίσκεται το μοναδικό Ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο στην Αλβανία με αναγνωρισμένους πεσόντες του 1940-41, το οποίο οι κάτοικοι διατήρησαν με αξιοθαύμαστο τρόπο, όπως θα περιγράψω στη συνέχεια.
Στο χωριό αυτό την περίοδο 1940-41 έγιναν 2 σημαντικά γεγονότα. Το πρώτο, η φονική μάχη που έγινε με τους οπισθοχωρούντες Ιταλούς στο υπερκείμενο του χωριού ύψωμα Αγίου Αθανασίου, την 1η Δεκεμβρίου 1940. Οι απώλειες 15 Ελληνες στρατιώτες νεκροί και 130 τραυματίες. Ολοι τους από τη Βόρεια Πελοπόννησο, Κορινθία και Αχαϊα. Οκτώ απ'αυτούς φιλοξενεί η Βουλιαρατινή γη στα οστεοφυλάκια του νεκροταφείου.
Το δεύτερο γεγονός, ήταν ότι στο χωριό αυτό λειτούργησε επί 3,5 μήνες το 1940-41 υγειονομικός σχηματισμός, το Σ1 Πεδινό χειρουργείο δυναμικότητας 300 κλινών. Αυτό το χειρουργείο-νοσοκομείο προσέφερε περίθαλψη στους Ελληνες τραυματίες που διακομίζονταν από διάφορα μέρη του μετώπου.
Οι κάτοικοι του χωριού πρόσφεραν σπίτια, που χρησίμευσαν ως θάλαμοι νοσηλείας, πρόσφεραν κατάλληλη τροφή για τη δίαιτα των τραυματιών και άλλες υπηρεσίες που είχαν να κάνουν με επιδιόρθωση και συντήρηση δρόμων για τη μεταφορά των τραυματιών.
Οσοι απ'τους τραυματίες έχαναν τη μάχη για τη ζωή, οι κάτοικοι τους τίμησαν όπως έπρεπε. Παραχώρησαν ένα χωράφι που είχε μέσα ένα εξωκλήσι (τον Αγιο Βασίλειο) και το μετέτρεψαν σε περιστασιακό στρατιωτικό νεκροταφείο.
Εχασαν τη μάχη για τη ζωή 57 στρατιώτες. Οι κάτοικοι τους έθαψαν με όλες τις τιμές και όπως αρμόζει. Στους τάφους τους τοποθέτησαν σταυρούς με αριθμούς και κράτησαν ένα πρόχειρο κατάλογο των ονομάτων (με αρκετές ελλείψεις) ένας δε κάτοικος ο Δημήτρης Μπάκος επί 32 ολόκληρα χρόνια (όσο ζούσε) συντηρούσε το νεκροταφείο, στερέωνε τους σταυρούς και τους αντικαθιστούσε όταν καταστρέφονταν. Περίμενε την ημέρα, που θα μπορούσε να παραδώσει κανονικά στους συγγενείς και να δείξει τον τάφο του δικού τους ανθρώπου. Ομως η ημέρα αυτή άργησε. 
Αυτός έφυγε απ'τη ζωή αφού είχε παραδώσει τον πρόχειρο κατάλογο στους συγγενείς του.
Τμήμα του πρόχειρου καταλόγου που τήρησαν οι κάτοικοι, όπου φαίνονται τα κενά με τα άγνωστα ονόματα


Δημήτρης Μπάκος
Γεώργιος Κ.Καλυβόπουλος




























Ενας άλλος κάτοικος, ο φωτισμένος δάσκαλος και Διευθυντής του Δημοτικού σχολείου του χωριού Γεώργιος Καλυβόπουλος, ζήτησε και έλαβε από τις στρατιωτικές αρχές πριν φύγουν από το χωριό, καταλόγους των απωλειών της μάχης του υψώματος Αγίου Αθανασίου και του Σ1 Πεδινού χειρουργείου. Τους ήθελε για το ηρώο που επιθυμούσε να στηθεί στο χωριό του, τον τόπο τιμής των Ελλήνων πεσόντων μαχητών του 1940-41. 
Το όραμά του έγινε πραγματικότητα μετά από 59 χρόνια όταν αυτός είχε φύγει απ'τη ζωή. Τους καταλόγους αυτούς φύλαξε ο γιος του Χρήστος Καλυβόπουλος επίσης δάσκαλος.
Τμήμα του εγγράφου των απωλειών του νοσοκομείου που ζήτησε και έλαβε από τις στρατιωτικές αρχές ο δάσκαλος Γεώργιος Καλυβόπουλος







Το στρατιωτικό νεκροταφείο στο Βουλιαράτι Αργυροκάστρου. Εδώ αναπαύονται 57 στρατιώτες και 1 αξιωματικός και τιμής ένεκεν ο επί πολλά χρόνια συντηρητής του νεκροταφείου.
Επίσης στα οστεοφυλάκια αυτού του νεκροταφείου έχουν μεταφερθεί τα οστά 8 πολεμιστών που έπεσαν στο ύψωμα Αγίου Αθανασίου καθώς και άλλων (πάνω από 200) που βρέθηκαν σε διάφορα γειτονικά μέρη.
 
Γνώριζα τους καταλόγους αυτούς από το 1995, όταν είχα ασχοληθεί με μία ιστορική έρευνα για τους πεσόντες από τον τόπο καταγωγής μου, την επαρχία Ολυμπίας. Στην έρευνα αυτή είχα εντοπίσει αρκετούς στρατιώτες για τους οποίους ως τόπος αποβιώσεως αναφερόταν το Σ1 Πεδινό χειρουργείο χωρίς άλλα στοιχεία. Με απασχόλησε ο τόπος που λειτούργησε το νοσοκομείο αυτό γιατί καμία ιστορική πηγή δεν το αναφέρει.
Από τις μονάδες των πεσόντων προσδιόρισα ότι πρέπει να βρίσκεται στην περιφέρεια Αργυροκάστρου και μετά από αρκετές προσπάθειες απευθύνθηκα σε διάφορους βορειοηπειρώτες. Απευθύνθηκα και στο Βουλιαρατινό δάσκαλο Χρήστο Καλυβόπουλο που γνώριζα ότι αυτός την περίοδο του 1940-41 βρισκόταν στην περιοχή αυτή και είχε προσφέρει μάλιστα και σημαντικές υπηρεσίες για τους Ελληνες μαχητές του' 40.
Αυτός με πληροφόρησε για τον τόπο λειτουργίας του Σ1 Πεδινού χειρουργείου και έθεσε μάλιστα στη διάθεσή μου τα σημαντικά έγγραφα που προανέφερα, τα οποία είναι τα μοναδικά, γιατί όπως προκύπτει απ΄την Ιστορία του στρατού (ΓΕΣ/ΔΙΣ) μόλις μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα δόθηκε εντολή αφενός μεν να αποσυρθούν οι υγειονομικοί σχηματισμοί αφετέρου δε να καταστραφούν τα αρχεία. Ετσι χάθηκε και η ιστορία μας και αν δεν είχε προνοήσει ο Διευθυντής του σχολείου να ζητήσει τα έγγραφα αυτά, δεν θα γνωρίζαμε σήμερα τους Ελληνες πεσόντες στο χωριό Βουλιαράτι.
Το 1999 όταν αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις Ελλάδος και Αλβανίας η Ελληνική Πολιτεία, έπραξε το καθήκον της. Ανακατασκεύασε το στρατιωτικό νεκροταφείο, έφτιαξε ατομικούς τάφους και τοποθέτησε μέσα σ'αυτούς τα οστά των πεσόντων, έγραψαν δε πάνω σ'αυτούς τα ονόματά τους. Σε 18 έγραψαν "ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ". Εγινε ακόμη και ειδική τελετή χωρίς τους συγγενείς των πεσόντων αλλά και με άγνωστους πεσόντες.



Η επιγραφή που αναγραφόταν πάνω στους τάφους των 18 άγνωστων πεσόντων  πριν από την ταυτοποίησή τους
  



Οταν το διαπίστωσα αυτό από μια εκπομπή της Ελληνικής τηλεόρασης, ζήτησα πληροφορίες από τους κατοίκους του χωριού και για να συμπληρώσω την έρευνά μου επισκέφθηκα το χωριό αρκετές φορές.
Στην πρώτη επίσκεψή μου διαπίστωσα ότι κανένας από τους συγγενείς των πεσόντων δεν είχε επισκεφθεί τον τόπο που αναπαύονται οι δικοί τους και ο λόγος ήταν γιατί κανένας δε φρόντισε να τους αναζητήσει και να τους ενημερώσει.
Μετά τις διαπιστώσεις αυτές θεώρησα χρέος μου, να βρω τους συγγενείς τους και να γράψω ένα βιβλίο που αναφέρεται στα ιστορικά γεγονότα της περιόδου εκείνης στην περιοχή και στους πεσόντες, που κρατεί στα σπλάχνα της η Βουλιαρατινή γη. Το βιβλίο με τίτλο "ΟΣΟΙ ΔΕ ΓΥΡΙΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ"  το πρόσφερα δωρεάν στο χωριό για να εξασφαλίσουν έσοδα για τη συντήρηση του νεκροταφείου και για έργα στο χωριό
Με πολλές δυσκολίες έψαξα και βρήκα αρκετούς συγγενείς, τους οποίους επισκέφθηκα σε διάφορα μέρη της χώρας, πήρα πληροφορίες και τις φωτογραφίες των πεσόντων  τις οποίες παραθέτω στο βιβλίο το οποίο έγραψα γι'αυτούς. Τις φωτογραφίες αυτές τοποθετήσαμε στη συνέχεια και στους τάφους των πεσόντων.
Η ταυτοποίηση των 18 αγνώστων έγινε το 2002 με βάση τον επίσημο κατάλογο που διέσωσε ο δάσκαλος Γεώργιος Καλυβόπουλος.
Οπως αναφέρθηκε παραπάνω ο πρόχειρος κατάλογος που τηρήθηκε από τους κατοίκους δεν ανέγραφε το ονοματεπώνυμο για ορισμένους έγραφε όμως την ημερομηνία θανάτου.
Από την αντιπαραβολή των δύο καταλόγων και με βάση το κοινό  στοιχείο, την ημερομηνία θανάτου, ταυτοποιήθηκαν οι μέχρι τότε άγνωστοι πεσόντες και στη συνέχεια γράφτηκαν τα ονόματά τους στους τάφους τους.
  Στις 28 Οκτωβρίου 2002 οργανώσαμε προσκυνηματική εκδρομή στον τόπο τιμής όπου για πρώτη φορά μετά από 62 χρόνια οι συγγενείς αντίκρυσαν τους τάφους των πεσόντων. Οι σκηνές ήταν συγκινητικές.





Νεκροταφείο πεσόντων -Φωτογραφικά στιγμιότυπα από την πρώτη επίσκεψη συγγενών



















Σε ομιλία που έγινε την ημέρα εκείνη στο στρατιωτικό κοιμητήριο, εκτός από την αναφορά που έγινε για το κοιμητήριο και τον αξιοθαύμαστο τρόπο διατήρησής του, έγινε για πρώτη φορά και ένα διαφορετικό προσκλητήριο πεσόντων όπως θα παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο που ακολουθεί.
 Οι φορείς του χωριού στο διήμερο 27 και 28 Οκτωβρίου 2002 οργάνωσαν εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τους πεσόντες.

Τρισάγιο πεσόντων στις 28.10.2002  χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου
Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου


Τις εκδηλώσεις τίμησαν ο Αρχιεπίσκοπος  Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ο  Πρόξενος της Ελλάδος στο Αργυρόκαστρο, ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου, Πανεπιστημιακοί της Ελληνικής Μειονότητας, εκπρόσωποι του Υπουργείου Αμυνας της Ελλάδος, οι συγγενείς των πεσόντων, σχολεία και φορείς της περιοχής και πλήθος κόσμου.




 Οπτικοακουστικό υλικό απ'όλο το πρόγραμμα των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής στον τόπο των πεσόντων δείτε στη συνέχεια

Βίντεο: 01 Ομιλία Αγαθοκλή Παναγούλια και ένα διαφορετικό προσκλητήριο πεσόντων




Βίντεο: 02 Πρώτη επίσκεψη συγγενών. Καλωσόρισμα και δοξολογία



Βίντεο: 03 Πρώτη επίσκεψη συγγενών. Πομπή προς στρατιωτικό κοιμητήριο, τρισάγιο πεσόντων



Βίντεο: 04 Πρώτη επίσκεψη συγγενών. Ομιλίες, κατάθεση στεφάνων, μαθητική εκδήλωση, εθνικός ύμνος



Βίντεο: 05 Πρώτη επίσκεψη συγγενών. Ομιλία Αρχιεπισκόπου, τραγούδια, επίσκεψη συγγενών στους τάφους



Βίντεο: 06 Πρώτη επίσκεψη συγγενών. Φιλοξενία συγγενών και προσκεκλημένων



Βίντεο: 07 Δελτίο ειδήσεων MEGA CHANNEL 2003





Σημείωση: Η ανάρτηση αυτή την 1/12/2012 συμπληρώθηκε  και εμπλουτίστηκε με φωτογραφίες για πληρέστερη ενημέρωση σε ορισμένα θέματα
 
 
 

Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011

Πεσόντες του'40 -Αργολικό τετράδιο πολέμου του 1940

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ -ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
Καλώ τους φίλους μου να παραβρεθούν στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του καθηγητή Γιώργου Κόνδη "ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ 1940", που θα παρουσιάσουμε στις 22/10/2011 στο Άργος.
Περισσότερα στην πρόσκληση που ακολουθεί:

Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου 2011

Πεσόντες του’ 40 -Αδέλφια που δε γύρισαν από το μέτωπο

 ΑΔΕΛΦΙΑ ΠΟΥ ΔΕ ΓΥΡΙΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ
28 Οκτωβρίου 1940 ημέρα Δευτέρα. Από τις 5 η ώρα το πρωί της ημέρας εκείνης η κραυγή των σειρήνων και οι καμπάνες των εκκλησιών καλούσαν τους Ελληνες σε συναγερμό.
Ο ιταλικός στρατός προσέβαλε τις ελληνικές δυνάμεις σ’όλο το μέτωπο της Ελληνο-Αλβανικής μεθορίου.
Οι επίστρατοι ακούγοντας το σάλπισμα της πατρίδας, εγκατέλειψαν γονείς, αδέλφια, συζύγους, παιδιά και βιός, κατατάχτηκαν στο στρατό και έτρεξαν στο μέτωπο να πολεμήσουν μαζί με τα στρατευμένα νιάτα τον ιταλό εισβολέα.
Πολλοί απ’αυτούς δε γύρισαν από το μέτωπο. Ο πόλεμος αυτός εκτός απ’τις ιαχές του θριάμβου άφησε πίσω του και οδύνες για όσους έπαθαν καταστροφές, απώλειες ζωής, αναπηρίες συγγενών και πολλά παιδιά έμειναν ορφανά.
Ανάμεσα σ’αυτούς που δε γύρισαν από το μέτωπο είναι και πολλά αδέλφια.
Με μερικές τέτοιες περιπτώσεις θα ασχοληθούμε στο παρόν αφιέρωμα μνήμης και τιμής το οποίο είναι συνάμα ένα θυμίαμα ευχαριστίας στα αδέλφια-μαχητές του’40, που έγραψαν με το άλικο αίμα τους το έπος του’ 40.

1η περίπτωση: Τα αδέλφια Ευάγγελος και Βασίλειος Σίψας (ή Σύψας) του Αθανασίου από τη Φυλιαδώνα Δομοκού Φθιώτιδος.


Ο στρατιώτης Ευάγγελος Σίψας του Αθανασίου γεννήθηκε το 1914 και υπηρετούσε στο 4ο Σύνταγμα πεζικού. Σκοτώθηκε τις πρώτες ημέρες του πολέμου (11/11/1940) στη μάχη Ελεύθερου της Κόνιτσας.
Αφησε δύο κορίτσια ορφανά.








Ο στρατιώτης Βασίλειος Σίψας του Αθανασίου γεννήθηκε το 1907 και υπηρετούσε στη Μονάδα 541.Πέθανε στις 2 Φεβρουαρίου 1941 στο Σ4 Ορεινό χειρουργείο που λειτούργησε στο χωριό Κούταλι Πρεμετής.
Αφησε τρία αγόρια ορφανά.


Στο χωριό Κούταλι Πρεμετής από 30/12/1940 -13/4/1941 λειτούργησε το Σ4 Ορεινό χειρουργείο και το Νοσηλευτικό τμήμα.
Από επιτόπια έρευνα και μαρτυρίες το νοσοκομείο λειτούργησε στη θέση που δείχνει η παρακάτω φωτογραφία.




Στη θέση που βρίσκεται το εικονιζόμενο κτίριο υπήρχε την περίοδο του 1940-41 διώροφο κτίριο που στεγάστηκε το Σ4 Ορεινό χειρουργείο

Τις απώλειες του νοσοκομείου αυτού έθαψαν σε παρακείμενο χωράφι όπως η παρακάτω φωτογραφία.

Αυτό το χωράφι χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο πεσόντων την περίοδο του 1940-41. Τάφηκαν 37 άτομα
Μετά από 59 χρόνια έγινε εκταφή και μεταφορά των οστών στην εκκλησία Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στην Κλεισούρα. Εκεί βρίσκονται 292 κιβώτια με οστά πεσόντων.
Αναγνωρισμένος μόνον ένας. Πιθανόν κάποιο απ’αυτά τα κιβώτια να φιλοξενεί και τα οστά του Βασιλείου Σίψα από τη Φυλιαδώνα Δομοκού.

2η περίπτωση: Τα αδέλφια Κων/νος και Δήμος Ασημακόπουλος του Αθανασίου από το χωριό Αλφειούσα Ολυμπίας του νομού Ηλείας.


Ο στρατιώτης Κων/νος Ασημακόπουλος του Αθανασίου γεννήθηκε το 1916 και υπηρετούσε στο 9ο Σύνταγμα πεζικού (Καλαμάτας). Σκοτώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1940 στο Σκίβοβικ Β.Δ του Αργυροκάστρου.







 
Ο στρατιώτης Δήμος Ασημακόπουλος του Αθανασίου γεννήθηκε το 1914. Συνελήφθη αιχμάλωτος στο Αλβανικό μέτωπο και μεταφέρθηκε στην Ιταλία όπου πέθανε από τις κακουχίες.






3η περίπτωση: Τα αδέλφια Αριστείδης και Νικόλαος Κατσώλης του Αναστασίου από το χωριό Φασκομηλιά Ολυμπίας του νομού Ηλείας.




Ο στρατιώτης Αριστείδης Κατσώλης του Αναστασίου γεννήθηκε το 1911 και υπηρετούσε στο 9ο Σύνταγμα πεζικού (Καλαμάτας). Πέθανε στο 3ο Στρατιωτικό νοσοκομείο Αθηνών στις 4 Ιουνίου 1941.






Ο στρατιώτης Νικόλαος Κατσώλης του Αναστασίου γεννήθηκε το 1915 και υπηρετούσε στο 9ο Σύνταγμα πεζικού (Καλαμάτας). Εξαφανίστηκε στην Τρεμπεσίνα Αλβανίας στις 16 Απριλίου 1941 (κατά την οπισθοχώρηση).






Πέμπτη 14 Ιουλίου 2011

Μαρτυρίες και βιώματα μαχητών του'40 -Αναστάσιος Ριζόγιαννης από Κορινθία

Συνεχίζοντας την ιστορική μου έρευνα για τους πεσόντες του’40 και τα γεγονότα της εποχής εκείνης, εντόπισα ένα χειρόγραφο 84 σελίδων του μαχητή του’40 Αναστασίου Ευαγ. Ριζόγιαννη από το χωριό Στεφάνι Κορινθίας.
Λοχίας Αναστάσιος Ριζόγιαννης
 Αντίγραφο του χειρόγραφου αυτού (μαζί με άλλα στοιχεία), μου παραχώρησε ο γιός του Σωτήρης Ριζόγιαννης, τον οποίο και ευχαριστώ.
Τέτοιου είδους χειρόγραφα γραμμένα από μαχητές του’ 40 είναι μια αυθεντική πηγή πληροφόρησης για την έρευνά μου.
Το χειρόγραφο αυτό εκτός από τα αυτοβιογραφικά στοιχεία που περιλαμβάνει, καταγράφει και γεγονότα από την καθημερινότητα στο μέτωπο.
Οι μαρτυρίες αυτές από ανθρώπους που πήραν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις αυτού του αγώνα εφόσον διασταυρωθούν και συμπληρωθούν και από άλλες πηγές, πλουτίζουν την ιστορία και μας δίνουν την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο μέτωπο.
Ο Αναστάσιος Ριζόγιαννης γεννήθηκε το έτος 1913 στο χωριό Στεφάνι Κορινθίας. Ασχολείτο  με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος του’40 μαζί με τα 2 αδέλφια του παράτησε το βιος και τα ζωντανά του και παρουσιάστηκε αυθημερόν στο 6Ο Σύνταγμα πεζικού Κορίνθου.

Εκεί έμεινε δύο ημέρες μέχρι να συγκεντρωθούν οι επίστρατοι.
Επιβιβαστήκαμε γράφει σε καράβια τα οποία μας έβγαλαν στο Μεσολόγγι.
Μετά από συνεχή πορεία 350 χιλιομέτρων και κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες φθάσαμε στην Κακαβιά.
Στις 30 Νοεμβρίου 1940 το Σύνταγμά μας είχε φθάσει κοντά στα υψώματα του χωριού Βουλιαράτι. Ο καιρός είναι άσχημος, το κρύο διαπεραστικό και χιόνια σκέπασαν τα υψώματα.
Την 1η Δεκεμβρίου το 6Ο Σύνταγμα καταλαμβάνει μετά από σκληρό αγώνα το ύψωμα Αγίου Αθανασίου στο Βουλιαράτι και εκτοπίζει τους Ιταλούς. Η μάχη σκληρή και συνάμα φονική.
Το ύψωμα Αγίου Αθανασίου 
Εδώ τραυματίστηκε και ένας στρατιώτης από το χωριό Αθίκια Κορινθίας που λεγόταν Μιχαήλ Τζαναβάρας. Τον φορτώθηκα στους ώμους μου και τον κατέβασα πιο κάτω για να τον προωθήσουν οι τραυματιοφορείς προς τα πρόχειρα νοσοκομεία γιατί η περιοχή βαλλόταν από το ιταλικό πυροβολικό.

Εμαθα αργότερα ότι ο πατέρας του ήλθε στο χωριό μου, συνάντησε τον πατέρα μου και του είπε με συγκίνηση ότι το παιδί μου είναι στη ζωή χάρη στο λοχία Ριζόγιαννη.
Συνεχίσαμε την εκδίωξη των ιταλών στα υψώματα Πλατυβουνίου προς το Αργυρόκαστρο και αιχμαλωτίσαμε περί τους 180 -200 ιταλούς.
Εγώ πολέμαγα «γδιτός» από τη μέση και πάνω λόγω του ενθουσιασμού που είχα.
Αφού καταλάβαμε το Αργυρόκαστρο δόθηκε διαταγή να γυρίσουμε πίσω και να κατευθυνθούμε προς τους Αγίους Σαράντα. Μετακινήθηκαμε υπό συνεχή βροχή προς το Δέλβινο.
Για να φθάσουμε στους Αγίους Σαράντα και να προλάβουμε τους ιταλούς έπρεπε να διαβούμε ένα ποτάμι [1]. Σ’αυτό το ποτάμι περάσαμε ολονυκτίς υπό συνεχή βροχή. Περάσαμε καβάλα πάνω στα ζώα και τα ορμητικά νερά έφθαναν μέχρι τη μέση του ζώου. Το ποτάμι παρέσυρε δύο στρατιώτες.
Παρακάμψαμε την πόλη των Αγίων Σαράντα και κατευθυνθήκαμε προς τα υψώματα της Χειμάρας.
Παραπλεύρως του δρόμου που περάσαμε είναι τρία παραθαλάσσια χωριά όπου εκεί είδαμε βαθιά μέσα στη θάλασσα τον ιταλικό στόλο να μας βάζει με τα πυροβόλα και να οργώνει τα πάντα. Ευτυχώς δε σκοτώθηκε κανένας. Προχωρήσαμε στα υψώματα προ της Χειμάρας.
Προ της Χειμάρας το χωριό Κηπαρό





Στις 17 Δεκεμβρίου έριξε πολύ χιόνι, το κρύο δυνατό και τη νύκτα την περνούσαμε κάτω από τις βελανιδιές, αφού στρώναμε κλαδιά πάνω στο χιόνι για να μην παγώσουμε.
Από φαγητό μη ρωτάτε, ένα κύπελλο κονιάκ και μια "πλόχερη" σταφίδα μαύρη την οποία περιμέναμε να μας την φέρουν οι ημιονηγοί στις 12 τα μεσάνυχτα.
Εκεί στα υψώματα της Χειμάρας η ιταλική αεροπορία γάζωνε τα πάντα αλλά δε σκότωσε κανένα, τα δε μουλάρια οι ημιονηγοί τα έδεναν την ημέρα κάτω από τις βελανιδιές. Μόνο τη νύκτα κυκλοφορούσαν[2].
Στις 22 προς 23 Δεκεμβρίου καταλάβαμε τη Χειμάρα. Μείναμε όλη τη νύκτα στην εκκλησία των Αγίων Πάντων.
Τα ξημερώματα αναχωρήσαμε νύκτα για τα πέριξ της Χειμάρας υψώματα γιατί αν δεν τα καταλαμβάναμε η πόλη δεν προφυλασσόταν.
Με οδηγούς ανθρώπους από τη Χειμάρα καταλάβαμε τα υψώματα, εκτοπίσαμε τους ιταλούς και συλλάβαμε και αιχμαλώτους.
Σε ένα ύψωμα  ήταν και ένα μοναστήρι [3] το οποίο καταλάβαμε. Οι ιταλοί έριξαν όλες τις δυνάμεις πάνω μας, το εγκαταλείψαμε, αργότερα το ξαναπήραμε και πάλι το εγκαταλείψαμε.
Τα υψώματα πάνω απ'τη Σκουτάρα
Εκεί λοιπόν κατά τη σκληρή μάχη τραυματίστηκα από ριπή πολυβόλου. Δέχτηκα τρεις σφαίρες και έπεσα κάτω αναίσθητος. Την ημέρα εκείνη 26 Δεκεμβρίου σκοτώθηκαν και αρκετοί στρατιώτες του Συντάγματός μας[4].
Εμένα από τα υψώματα της Χειμάρας με μετέφεραν πολίτες  στην άκρη της πόλεως όπου ήταν δημόσιος δρόμος και μας περίμεναν νοσοκομειακά αυτοκίνητα. Μας μετέφεραν στους Αγίους Σαράντα.
Εκεί μας ξάπλωσαν σε κάτι πατάρια και οι νοσοκόμοι κοίταζαν ποιοι είναι ζωντανοί και ποιοι πεθαμένοι.
Τους τραυματίες τους παραλάμβαναν αυτοκίνητα και τους μετέφεραν πίσω στο Δέλβινο. Εκεί οι γιατροί περιποιούνταν τα τραύματά μας και μας προωθούσαν στη Μονή Βελάς κοντά στα Γιάννενα όπου λειτουργούσε πρόχειρο νοσοκομείο.
Στο νοσοκομείο αυτό υπηρετούσε ως νοσοκόμος και ο αδελφός μου ο Οθωνας αλλά δεν με αντιλήφθηκε. Οταν μεταφέρθηκα στο Μεσολόγγι τότε το έμαθε.
Στο Μεσολόγγι έμεινα 15 ημέρες. Από εκεί με καράβι μας μετέφεραν στον Πειραιά και καταλήξαμε στην Κηφισιά στο ξενοδοχείο «ΠΑΛΛΑΣ» που είχε μετατραπεί σε νοσοκομείο. Εμεινα μέχρι την ημέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Ελλάδα.
Μας έδιωξαν και εγώ κατέφυγα στο χωριό μου. Σε λίγο επουλώθηκαν τα τραύματά μου και άρχισα να ασχολούμαι με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και συνέχισα τη ζωή μου.
Στο χειρόγραφο ο μαχητής του’40 και τραυματίας πολέμου Αναστάσιος Ριζόγιαννης αναφέρει και τούτο το συγκινητικό.
Πρόκειται για τα μεταγωγικά τα οποία αγόγγυστα, νηστικά και πολλές φορές απετάλωτα σκαρφάλωναν στις κορυφές των βουνών και τις χαράδρες μεταφέροντας είτε το ψωμί και το κονιάκ των φαντάρων, είτε τα πυρομαχικά. Είναι οι αφανείς ήρωες εκείνου του πολέμου[5].
Γράφει λοιπόν:
Όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος επιτάχτηκαν και τα ζώα για να χρησιμοποιηθούν ως μεταγωγικά. Εμάς μας πήραν τρία ζώα (εννοεί τα μουλάρια). Το πρώτο το λέγαμε «Κούλο» ήταν κόκκινο, το δεύτερο «Θοδωράκη» και το τρίτο «Μούσκουρα» ήταν θηλυκό.

Όταν φθάσαμε στο μέτωπο, στα σύνορα με την Αλβανία, είδα πολλά μεταγωγικά φορτωμένα με πυρομαχικά που τα οδηγούσαν οι ημιονηγοί. Ανάμεσα στα μεταγωγικά διέκρινα και το δικό μας μουλάρι το «Θοδωράκη». Του φώναξα και με γνώρισε.
Ηταν μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της ζωής μου, που έζησα στο μέτωπο.
Ο Αναστάσιος Ριζόγιαννης τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τα πέρασε στο χωριό του.
Εφυγε απ’τη ζωή το 2004.



[1] Πρόκειται για τον ποταμό Μπίστριτσα
[2] Στο χρονικό διάστημα από 16/12-21/12/1940 στο χωριό Κηπαρό ή ύψωμα 613 σκοτώθηκαν 66 άτομα
[3] Πρόκειται για τη μονή της Παναγίας που βρίσκεται πάνω απ’τα υψώματα της Σκουτάρας
[4] Στο διάστημα 15/12 -30/12/40 στη Σκουτάρα έχασαν τη ζωή τους 44 άτομα.
[5] Σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΣ/ΔΙΣ η συνολική δύναμη των κτηνών στα μέσα Φεβρουαρίου ανερχόταν σε 150.000 περίπου.
Ο σφοδρότατος χειμώνας του 1940, η έλλειψη δυνατότητας προστασίας των κτηνών από το μεγάλο ψύχος στα μαχόμενα τμήματα και κυρίως στις κινούμενες μονάδες είχε σαν συνέπεια τον θάνατο χιλιάδων απ’αυτά.
Ετσι μαζί με τους 8.000 στρατιώτες που έμειναν για πάντα στον Αλβανικό χώρο έμειναν και μερικές χιλιάδες κτήνη.